Llyfrau a chylchgronau newydd at y Nadolig

Mae'r Nadolig ar y gorwel ond, os wyt ti'n debyg i fi, bydd yr holl siopa'n digwydd funud ola'. Dyma felly rai awgrymiadau am anrhegion llenyddol – yn boeth o'r wasg – a allai wneud y dasg flynyddol o lenwi hosanau'n ychydig haws.

Aeth pedair blynedd heibio ers i Ceri Wyn Jones gymryd yr awenau fel meuryn Talwrn y Beirdd BBC Radio Cymru, gan osod ei stamp ei hun ar y gyfres yn syth drwy wobrwyo tîm y Glêr yn bencampwyr yn 2012! Cynnyrch amrywiol y cyfnod hwnnw – yn limrigau a phenillion telyn a chywyddau a sonedau – yw cynnwys y gyfrol ddifyr hon, Pigion y Talwrn (Cyhoeddiadau Barddas).

Lansiwyd y gyfrol mewn talwrn arbennig (beth arall?) rhwng trefi Caerfyrddin ac Aberystwyth ym mis Tachwedd eleni, lle darllenodd Hywel Griffiths – aelod o dîm anhygoel y Glêr – yr englyn hwn ar gyfer y dasg gyntaf y noson honno, sef 'trydargerdd: hysbyseb bachog i'r gyfrol':

Cân ein cur, canon Ceri, a sŵn bît
        Sin y beirdd sydd ynddi,
    Cyfrol o glecs mor secsi,
    Rhydd a chaeth, mae'n rhodd i chi!

​Mae holl gynnyrch y talwrn ar gael i'w ddarllen ar lein fan hyn, ac mae'r recordiad ar gael tan 18 Rhagfyr.

Ar ôl cryn sibrwd a rhincian dannedd a darogan y byddai 2016 yn siŵr o gicio'r bwced cyn i'r Barddas diweddaraf godi ei ben dros y parapet – dyma gael drwy'r post rifyn y gaeaf o'r cylchgrawn hynod! A hwnnw'n rhifyn trwchus hefyd, yn llawn colofnau difyr ac ysgrifau ac adolygiadau, yn ogystal â llu o gerddi, wrth gwrs.

Mae talp helaeth o'r cylchgrawn yn tafoli cynnyrch barddol yr Eisteddfod Genedlaethol yn y Fenni eleni, lle enillwyd y Gadair gan fy nghyd-bodlediwr hoff, Aneirin Karadog. Dyw hi ddim yn gyfrinach mai fi oedd yn ail i Aneirin yn y gystadleuaeth honno, ac mae fy awdl i ar y testun 'Ffiniau' ar gael i'w darllen yn y Barddas cyfredol.

Cafodd yr awdl ei hysbrydoli gan daith lenyddol i ddinas Mwmbái yn 2014, lle bûm yn crwydro'r ddinas yng nghwmni cyfaill agos imi, ac un o feirdd Saesneg amlycaf India, Sampurna Chattarji. Cefais fy nharo gan y ffaith fod rhan o'r ddinas – Kala Ghoda – wedi ei henwi ar ôl cerflun du o geffyl a marchog a oedd yn arfer sefyll mewn man amlwg yno. Edward VII yw'r marchog hwnnw – Ymerawdwr India yn ei ddydd, ymhlith pethau eraill, ond Tywysog Cymru ydoedd pan grewyd y cerflun, a'r teitl 'Prince of Wales' sydd wrtho o hyd ym Mwmbái. Ond pan ddaeth India'n wlad annibynol yn 1947, symudwyd yr hen Edward truan a'i geffyl i sw leol, lle mae'n cadw cwmni heddiw i lu o adar egsotig …

​Cofia hefyd fod dau addasiad newydd i blant gen i yn y siopau gan wasg Atebol (sy â gwefan newydd sbon), ac mae'r rhifyn diweddaraf o gylchgrawn O'r Pedwar Gwynt allan hefyd (ac ynddo gywydd marwnad arbennig i Gwyn Thomas gan Peredur Lynch).

---

If you're in need of some festive stocking-fillers, then look no further! Poet Ceri Wyn Jones, presenter of BBC Radio Cymru's flagship poetry programme, Talwrn y Beirdd, has gathered together the crème de la crème of the last five seasons into Pigion y Talwrn, including poems by the greatest poetry team this side of the Nile – Y Glêr! The latest edition of Barddas is out too, with articles, reviews and lots of poems, including my awdl that came second in this year's Chair competition at the National Eisteddfod in Abergavenny. It was inspired by a recent visit to Mumbai, where I was whisked around the city by a good friend of mine, one of India's foremost English-language poets, Sampurna Chattarji. Also out are two adaptations for children by me from Atebol (check out their new website).