Stres mewn Preseb | Rhagfyr 2011

Stres mewn Preseb

Dawel nos, dawel nos ... yn ôl y gân,
   Ond gwn i'n wahanol,
   Rhaid i mi'n fy ffwlbri ffôl
   Amau geiriau'r hen garol.

Dawel nos? Nid o lanhau - y gegin
   A gwagio'r holl finiau,
   Prynu cant o bresantau,
   A mwy o gost o'u hamgáu.

Yr holl waliau'n gardiau i gyd - rhai'n rhannu
   Rhyw hanes â'r hollfyd,
   Yna i bawb yn y byd
   Anfon wnaf innau hefyd.

Brrr! Bu'n bwrw ben bore - nawr mae'n rhew
   Mewn rhinc mawr anniben,
   Minnau'n hwylio mewn halen
   O sgwrio'n wyllt fy sgrin wen.

Lle bu o'r blaen haen o hud - yn gynfas
   Darganfod dros wynfyd,
   Heddiw'n blaen mae'r haen o hyd
Yn gynfas rhegi ynfyd.

Nadolig yr hen ddigon - Nadolig
   Ein dyled digalon,
   Nadolig dig a di-dôn,
   Nadolig hen oedolion ...

Ond roedd stres yn y preseb - onid oedd?
   A dau'n eu taerineb
   Nos y geni'n holi heb
   Na llety na gwell ateb.

Mair yn y silwair sala' - a noswyliai'n
Inconsolable, druan,
   A Joseff yntau'n effian
   Heb wal glyd, heb wely glân.

Boed i mi'n fy mhoeni maith - a dinod
   Weld fod uniad perffaith
'Dolig a straffîg yn ffaith
   Anorffen ac amherffaith.

Rhwng 2010 a 2014 roedd y brif raglen foreol ar BBC Radio Cymru yn cael ei chyflwyno gan Caryl Parry Jones a Dafydd Du (Dafydd Meredydd bellach). Roeddwn i wrth fy modd yn gwrando wrth fwyta fy nghorn fflêcs, nid yn unig oherwydd yr hwyl roedd y ddau'n amlwg yn ei gael yn y stiwdio, ond am fod Rhaglen Dafydd a Caryl yn rhoi llwyfan yn achlysurol i farddoniaeth. Mae'n siŵr gen i fod eu bod, yn hynny o beth, wedi paratoi'r ffordd ar gyfer cyfres lwyddiannus Bardd y Mis ar Radio Cymru.

Dyma un o ddwy gerdd a luniais i'n arbennig ar gais Rhaglen Dafydd a Caryl, sef cyfres o englynion i'r diflastod a'r rhyfeddod sy'n dod i ran pawb, am wn i, dros wyliau'r Nadolig. Clicia fan hyn i weld y gerdd arall.

A series of englynion about both the wonders and trials of Christmas, with a view to the much idealised first night many centuries ago in Bethlehem which was, in all likelihood, more stressful than anything we may endure today! Originally written for Dafydd and Caryl's breakfast show on BBC Radio Cymru. Click here for more poems written for the national radio station.