Yn y mis bach – chwedl Mererid Hopwood, chwedl Nei'r rhifyn hwn – mae eisiau beirdd! Ym mhodlediad Clera'r mis hwn – cyfle'n gyntaf i sgyrsio am ambell beth sy wedi digwydd ar y sin yn ddiweddar, yn cynnwys noson Cicio'r Bar yn Aberystwyth, erthygl gan Iestyn Tyne ar wefan y Stamp am 'Atgof' Prosser Rhys a phrosiect newydd gen i ar gyfer creu talwrn i bobl ifanc. Y bwriad yw sefydlu timau talwrn mewn pedair ysgol uwchradd dros y misoedd nesaf, a gofyn i bobl ifanc Cymru ailddychmygu'r hyn yw'r talwrn ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain, gyda chymorth gan y prifardd Gruffudd Eifion Owen a'r cyn-Fardd Plant Anni Llŷn. Sgwrs bwnco wedyn am y talwrn a'r ymryson – a'r gwahaniaeth pwysig rhwng y ddwy gystadleuaeth farddol! – gyda chyfraniadau gwerthfawr gan y prifardd archdderwydd Myrddin ap Dafydd a'r prifardd feuryn ei hun, Ceri Wyn Jones. Daw'r orffwysgerdd y tro hwn gan Caryl Bryn, a gellir darllen y gerdd yn y rhifyn diweddaraf o gylchgrawn Barddas. Ac yn ogystal â'r holl eitemau arferol, sgwrs ddiddorol iawn gan Nei am Kervarker, bardd o Lydaw a ddaeth i Gymru ddechrau'r bedwaredd ganrif ar ddeg i gymryd rhan yn eisteddfodau'r Fenni. Ar gael ar SoundCloud ac ar iTunes.

1. Croeso a sgwrs am y byd barddol a'i bethau
2. 12.25 Pwnco: y talwrn a'r ymryson
3. 38.15 Pos rhif 24 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 42.40 Yr Orffwysfa: 'Rhiwlas' gan Caryl Bryn
5. 44.55 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: Kervarker ac eisteddfodau'r Fenni
​6. 57.05 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 01.02.45 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast includes an introduction to a my current project at the Department of Welsh and Celtic Studies at Aberystwyth to hold a 'talwrn' competition for young people over the coming months, an overview of what 'talwrn' and 'ymryson' mean – and the important differences between them! – with insight by the new archdruid Myrddin ap Dafydd and the presenter and adjudicator of BBC Radio Cymru's Talwrn y Beirdd programme, Ceri Wyn Jones. New poetry also by Caryl Bryn and a look back at Kervarker – one of Brittany's most notable poets – and his antics at the nineteenth century eisteddfodau. Available on both SoundCloud and iTunes.

Blwyddyn newydd – rhifyn newydd o bodlediad Clera! Mae'r sylw yn y pwnco'r tro hwn yn mynd i waith ymchwil sy gen i ar y gweill, a hynny ar farddoniaeth y gorau o feirdd yr ail ganrif ar bymtheg, Huw Morys (1622–1709). Yn ogystal â pharhau traddodiad y bardd proffesiynol drwy ennill bywoliaeth yn canu i bobl yn ei gymdeithas, mae pob math o bethau diddorol i'w dweud am Huw – o'i gynganeddu gwych i'w fesurau newydd cyffrous i'r ffaith ei fod yn canu i'r tlawd yn ogystal ag i'r cefnog. Y bwriad gen i yw mynd ati dros y blynyddoedd nesaf i olygu rhywfaint o'i waith, gyda golwg yn benodol ar gyhoeddi cyfrol o'i waith ar bedwar canmlwyddiant ei eni yn 2022 – ac mae hen ddigon o waith! Mae dyfyniadau i'w clywed yn y podlediad y mis hwn o un o gerddi Huw dwi wedi bod wrthi'n ei golygu, sef 'Codi Nant-y-cwm', ac mae golygiad o'r gerdd gyfan i'w weld isod, ynghyd â geirfa a manylion llawysgrifol. Hyn i gyd ac englynion newydd gan Hywel Griffiths, trosolwg o'r flwyddyn farddol i ddod gan Grug Muse, gorffwysgerdd gan Gruffudd Antur, trafodaeth ar un o feirdd mwyaf Llydaw, Anjela Duval, a'r holl eitemau arferol. Ar gael ar SoundCloud ac ar iTunes. Ac un adduned fach i ddechrau'r flwyddyn – englyn gan Aneirin:

Awn at y cynfas â rasel, a'r rhwyg
Sy'n rhwyg rhag pob rhyfel,
Ond a ddaw hwn, doed a ddêl,
 llun arall i'n horiel?

1. Croeso i chi, ac i bawb sy yn y tŷ + englynion gwyddonol gan Hywel Griffiths (04.45)
2. 09.35 Pwnco: cyflwyniad i fywyd a gwaith Huw Morys, bardd mwyaf yr unfed ganrif ar bymtheg
3. 27.35 Pos rhif 23 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 31.50 Calennig gan Grug Muse: trem ymlaen dros y flwyddyn farddol i ddod
5. 39.00 Yr Orffwysfa: 'Calennig' gan Gruffudd Antur
6. 40.45 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: Anjela Duval
7. 53.00 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
8. ​01.03.00 Y Newyddion Heddiw
9. 01.09.45 Englyn i gloi gan Aneirin

The first Clera podcast of 2019 – available on SoundCloud and iTunes – includes new poems by both Hywel Griffiths and Gruffudd Antur, a look ahead at the year in poetry with Grug Muse and an item on one of Brittany's best known poets, Anjela Duval. Also an introduction to the life and work of Huw Morys (1622–1709), Wales's foremost poet of the seventeenth century, who's work I'll be editing over the next few years, with a view to publishing an edition of at least some of his work by the fourth centenary year of his birth 2022.

Mae rhifyn olaf y flwyddyn o bodlediad Clera – ar SoundCloud ac ar iTunes – yn llawn dop! Trosolwg yn gyntaf gan y bardd, y llenor a'r artist Iestyn Tyne, a hynny o'r holl gyfrolau barddoniaeth a gyhoeddwyd eleni, heb anghofio bod Iestyn ei hun wedi cyhoeddi ei ail gyfrol o gerddi eleni, sef Ar Adain (Cyhoeddiadau'r Stamp). Sgwrs wedyn am fy awdl 'Porth', a ddaeth yn ail am y Gadair eleni. Fe gyhoeddwyd yr awdl honno yn y rhifyn diweddaraf o gylchgrawn Barddas ac, os hoffet ti glywed sgwrs arall amdani, y tro hwn ar BBC Radio Cymru rhyngof i a Dei Tomos, yna clicia fan hyn i wrando'r eitem gyntaf mewn rhaglen ddifyr iawn sy ar gael tan 19 Ionawr. Clywir llais swynol Gruffudd Antur yn y pos fel arfer, ond fe'i clywir hefyd yn canu deuawd efo fi mewn clip a recordiwyd yn nhalwrn Siop y Pethe (clicia fan hyn am fwy o hanes y talwrn hwnnw). Casgliad o englynion Nadoligaidd a geir y tro hwn yn yr Orffwysfa, a hynny gan y prifardd o Frynhoffnant, Idris Reynolds. Yn ogystal â'r holl eitemau arferol, roedd lle yng nghynffon y podlediad i un englyn Nadoligaidd arall, y tro hwn gen i fel bardd preswyl Heddlu Dyfed-Powys:

Clywch, lu'r hedd, mae'n wledd drwy'r wlad! Seiniwn gân
        Noson geni'r ceidwad;
    Yn y côr, brenin cariad,
​    Dwyfoldeb mewn preseb rhad.

1. Croeso a chlonc
2. 10.10 Pwnco: trosolwg gan Iestyn Tyne o gyfrolau barddoniaeth 2018
3. 18.50 Sgwrs ag Eurig am ei awdl
4. 29.35 Pos rhif 22 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog + clip byr o dalwrn Siop y Pethe (32.30)
5. 34.40 Yr Orffwysfa: detholiad o englynion Nadolig gan y prifardd Idris Reynolds
6. 41.50 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: barddoniaeth Lydaweg
7. 52.30 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
8. 01.03.40 Y Newyddion Heddiw
​9. 01.08.45 Englyn i gloi gan Eurig

The last Clera podcast of the year – available on both SoundCloud and iTunes – is a whopper! A review of the year's poetry books by Iestyn Tyne, whose own second collection of poems is available here, an item on my poem 'Porth', which came second in the Chair competition at this year's National Eisteddfod and was published recently in Barddas – another discussion on Dei Tomos's programme on BBC Radio Cymru is available until 19 January – as well as a selection of Christmas englynion by Idris Reynolds.

Yn ogystal â'r holl eitemau arferol, mae rhifyn mis Tachwedd o bodlediad Clera yn cynnwys sgwrs â phrifardd y Gadair, Gruffudd Owen, a recordiwyd ychydig oriau cyn i'r ddau ohonon ni gymryd rhan yn noson gyntaf Cicio'r Bar yng Nghanolfan y Celfyddydau yn Aber (mae'r cywydd a luniais i longyfarch Gruffudd ar ei gamp ac a ddarllenais y noson honno ar gael i'w darllen ar y wefan hon), sgwrs â Nei am y gynghanedd mewn barddoniaeth Lydaweg a cherdd newydd sbon gan y bardd a'r artist – ac un o feirdd yr Her100Cerdd eleni – Manon Awst, am Farclodiad y Gawres ym Môn. A'r cyfan yn rhad ac am ddim ar SoundCloud ac ar iTunes! Dyma fideo a grëwyd gan Manon i gyd-fynd â'i cherdd, a recordiwyd yn y feddrod ei hun.

​1. Croeso a chlonc
2. 10.30 Pwnco: sgwrs â'r prifardd Gruffudd Owen
3. 26.05 Pos rhif 21 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 29.35 Yr Orffwysfa: 'Barclodiad y Gawres' gan Manon Awst
5. 33.10 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: y gynghanedd Lydaweg
6. 45.00 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 54.50 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast – on SoundCloud and iTunes – includes an interview with this year's winner of the Chair competition at the National Eisteddfod in Cardiff, Gruffudd Owen – recorded before he took part in Cicio'r Bar, a new poetry event in the Aberystwyth Arts Centre – a talk with Aneirin about strict metre Breton poetry and a brand new poem by the artist and poet, Manon Awst, who took part in this year's Her100Cerdd. The poem is about the Neolithic burial chamber on Anglesey known as Barclodiad y Gawres, and Manon recorded herself reading the poem inside the chamber itself. She also produced a video to accompany the poem, which can be seen above.

Cyrhaeddodd rhifyn mis Hydref o bodlediad Clera'n hwyr iawn yn y mis, jyst mewn pryd ar gyfer noson Calan Gaeaf (SoundCloud ac iTunes, fel arfer). Ac mae hwn yn rhifyn arswydus o lawn! Y bardd Ifan Prys yn westai arbennig, y prifardd Hywel Griffiths a chyn-olygydd Barddas Elena Gruffudd yn adolygu cyfrol Cyfansoddiadau a Beirniadaethau Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd 2018 (gyda golwg yn benodol ar y mân gystadlaethau barddoniaeth), Gorffwysgerdd newydd sbon gan neb llai nag Aneirin ei hun, a honno'n ymateb i'r gerdd gen i yn yr Orffwysfa ym mis Medi. Hynny i gyd a'r holl eitemau arferol, o bos Gruffudd Antur i'r llinell ddamweiniol.

1. Croeso a chlonc
2. 12.10 Pwnco: trafod barddoniaeth y brifwyl gyda Hywel Griffiths ac Elena Gruffudd
3. 38.05 Pos rhif 20 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 41.40 Yr Orffwysfa: 'Kenavo Eurig' gan Aneirin
5. 45.05 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: yr anthem genedlaethol
6. 51.20 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 59.55 Y Newyddion Heddiw

The October Clera podcast is here! With special guest Ifan Prys, reviewers Hywel Griffiths and Elena Gruffudd, a brand new poem by Aneirin himself and all the regular items – and everything's freely available on both SoundCloud and iTunes.