Cynhaliwyd Gwobrau Gŵyl Ddewi yn yr Hen Goleg eleni yng nghwmni'r Is-ganghellor Elizabeth Treasure a'r siaradwr gwadd, Sara Gibson, i ddathlu'r hyn y mae myfyrwyr ac aelodau o staff Prifysgol Aberystwyth yn ei wneud dros yr iaith Gymraeg. Cynhaliwyd y seremoni arbennig brynhawn Iau 14 Mawrth. Llongyfarchiadau mawr i'r chwe enillydd – dyma'r englynion a luniais iddynt. (Clicia fan hyn i ddarllen am seremonïau 2017 a 2018.)

Rebecca Snell
Gwobr Pencampwr y Gymraeg
Mae gan bawb yn Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd – fel llawer arall – edmygedd mawr o Rebecca, nid yn unig am ei gallu academaidd a chreadigol, ond hefyd ei dyfalbarhad a’i hangerdd heintus, meddwl agored dros yr iaith.

Dysgu iaith, dewis gweithio. Sibrwd iaith,
        Asbri’r dydd yn gwawrio.
    Medru iaith, cael mynd am dro
    Ar heol heb ei thrio.


Anne Robbins
Gwobr Pencampwr y Gymraeg
Yr hyn a’m trawodd wrth ddarllen am Anne yn sgil y wobr hon oedd ei diwydrwydd mawr y tu hwnt i’r ddarlithfa, wrth iddi roi iaith ei hastudiaethau yn yr Adran ar waith ym mhob agwedd ar ei bywyd yn Aberystwyth.

Am nad y dysgu’n unig – yw dy nod,
        Y ni sy’n freintiedig
    Dy gael, yn hael drybeilig,
    Yn Aber, Anne, ar y brig.

​
Demi John
Gwobr Astudio drwy’r Gymraeg
Bydd yr iaith yn werthfawr iawn iddi yn ei gyrfa yn y dyfodol, meddai Demi, a hawdd gweld sut y mae hi wedi rhoi lle amlwg i’r Gymraeg yn ei bywyd – bu’n gwirfoddoli’n ddiweddar fel cwnstabl, ac mae ganddi bâr o gyffion sy eto heb eu defnyddio!

Mewn handcuffs neu mewn cyffion, neu yn rhydd,
        Mae’r iaith yng Nghwm Cynon
    Heddiw eisiau heddweision …
    Dyma job i Demi John.

Janet Hardy
Gwobr y Dysgwr Disglair
Daeth Janet i Aber yn 1975, a bydd ei phrofiad ar y llwybr at yr iaith yn gyfarwydd i nifer sy’n mynd i’r afael â’r her o geisio dysgu’r Gymraeg, ond yr hyn sy’n arbennig am ei stori yw’r ffaith iddi ddal ati, a dal ati, a dyfalbarhau nes ei bod yn rhugl – fel cnwd o ŷd yn tyfu.

Mae’r hewl drwy Gymru i’r heulwen weithiau’n hir
        Weithiau’n hallt ddiorffen,
    Eto mae drwy’r gwynt ym mhen
    Y daith, iaith sy’n wenithen.


Trish Sadler-McGrath
Gwobr Hyrwyddo’r Gymraeg yn y Gweithle
A hithau’n gweithio yn Undeb y Myfyrwyr, mae Trish yn gwybod yn well na neb pa mor effeithiol y gall cydweithio fod, ac mae’r ffaith ei bod yn rhoi lle canolog i’r Gymraeg yng ngwaith yr Undeb yn dyst i’r weledigaeth honno.

Ar wahân drwy’r hen dir hwn – yn ein swydd,
        Hawdd suddo dan fyrdwn
    Y daith, ond os cydweithiwn,
    Hyder y pac goda’r pwn.


Elin Royles
Gwobr Cyfraniad Arbennig i’r Gymraeg
Un agwedd ar gyfraniad enfawr Elin i’r Gymraeg yn y Brifysgol yw ei gallu i lywio ac arwain trafodaethau am yr iaith mewn pwyllgorau a chyfarfodydd di-ri, felly dyma gyflwyno yn yr englyn hwn gynnig sy’n dyst i’r cyfraniad arbennig hwnnw.
​
Un cynnig pwysig heno – bawb, a roir
        Ger bron, codwch ddwylo!
    Byw wnawn trwy’r iaith bob un tro …
    Elin, mae pawb yn eilio.

Rhaid bod rhywbeth yn y dŵr yr hydref hwn, oherwydd fe sefydlwyd dwy fenter lenyddol newydd sbon ym mhrifysgolion Aberystwyth a Bangor o fewn ychydig fisoedd i'w gilydd.

Yn Aber fis Tachwedd, lansiwyd noson gyntaf Cicio'r Bar yng Nghanolfan y Celfyddydau gen i a Hywel Griffiths, a hynny yng nghwmni prifardd Cadair Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd, Gruffudd Owen, a'r band Blodau Gwylltion, sef prif lenor yr Eisteddfod, Manon Steffan Ros, ac Elwyn Williams. Lluniodd Hywel gerdd i gyfarch Manon ar ei champ, ac ysgrifennais innau gywydd i gyfarch Gruffudd – mae'r gerdd honno ar gael i'w darllen ar y wefan hon.

… Enillodd, cipiodd y cae,
Rhagorodd ei rheg eiriau,
Ŵr hoff, a hawliodd, Gruffudd,
Holl glod Eisteddfod Caerdydd …

Mae Cicio'r Bar yn rhoi llwyfan rheolaidd yn Aber i farddoniaeth a cherddoriaeth, a chynhelir y noson nesaf – yng nghwmni bardd o fri (i'w gadarnhau) a'r band Patrobas – nos Wener 8 Chwefror. Clicia fan hyn i archebu tocynnau.

Ym Mangor ddechrau Medi, sefydlwyd cymdeithas newydd er mwyn dathlu llenyddiaeth yn ei holl amrywiaeth, sef Cymdeithas John Gwilym Jones. Gofynnwyd imi lunio cywydd i ddathlu sefydlu'r gymdeithas, ac mae'r gerdd honno hefyd ar gael i'w darllen ar y wefan.

Mae'r ddwy fenter, ynghyd â sefydlu cangen o Fragdy'r Beirdd yn Nghaernarfon ym mis Hydref, yn dysg i fywiogrwydd y sîn gelfyddydol heddiw, a'r sîn farddol yn arbennig. Hir y parhaent!

Fis Ebrill eleni fe ges i fy mhenodi'n fardd preswyl Heddlu Dyfed-Powys, a hynny ar achlysur dathlu ei hanner canmlwyddiant. Ar 27 Ebrill fe gynhaliwyd digwyddiad i ddathlu'r pen blwydd arbennig yng nghwmni'r darlledwr Huw Edwards a thorf o heddweision a chyfeillion, a hynny ym mhencadlys yr heddlu ar gyrion Caerfyrddin. Mae'r gerdd gomisiwn a ddarllenais yn y digwyddiad hwnnw nawr ar gael i'w darllen ar y wefan hon drwy glicio fan hyn.

Mae'n dyst i weledigaeth Heddlu Dyfed-Powys bod yn prisio barddoniaeth fel modd i ymwneud â'r cymunedau y maen nhw'n eu gwasanaethu ar hyd a lled y wlad. Dwi'n edrych ymlaen yn fawr at gael cymryd rhan mewn digwyddiadau eraill dros y flwyddyn nesaf, yn cynnwys rhai ar stondin yr heddlu ar faes Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd yn Llanelwedd ddiwedd Mai.

​Yng ngeiriau'r Prif Gwnstabl Mark Collins, dwi bellach yn 'force poet'! Diolch i Mark am ei eiriau caredig ac i Irene a Carol a phawb arall o Heddlu Dyfed-Powys am fod mor groesawgar.

Yn dilyn llwyddiant Gwobrau Gŵyl Dewi y llynedd, dyma ddychwelyd eleni i'r Hen Goleg i ddathlu'r hyn y mae myfyrwyr ac aelodau o staff Prifysgol Aberystwyth yn ei wneud dros yr iaith Gymraeg. Cynhaliwyd seremoni arbennig brynhawn Gwener 16 Mawrth, a'r machlud ar y môr drwy ffenestri hirion y neuadd fawr yn geflen drawiadol i'r cyfan. Llongyfarchiadau mawr i'r pedwar enillydd – dyma'r pedwar englyn a luniais i'r enillwyr.

Steph Davies
Astudio drwy'r Gymraeg
Mae dyfalbarhad Steph wrth ddysgu'r iaith – hi yw'r unig aelod o'i theulu yng Nghaerffili sy'n medru Cymraeg ar hyn o bryd – yn ein hatgoffa mai braint a hawl pob Cymro a Chymraes yw siarad ei iaith ei hun.

Ynot er dydd dy eni – roedd un rhodd,
        Un rhodd nawr a rwygi
    Yn agored pan ddwedi,
    'Y mae hon yn iaith i mi.'

​
Delyn Fritter
Pencampwr y Gymraeg
Wrth ddarllen am yr hyn y bu Delyn yn ei wneud dros yr iaith, roedd un frawddeg yn ei hamlygu ei hun o'r dechrau: 'Mae'r Gymraeg yn fy nghysylltu â hanes, traddodiadau a diwylliant Cymru – mae'r iaith Gymraeg fel un teulu mawr.'

Drwy'r wlad, o Went draw i Lŷn – ry'n ni oll
        Drwy ein hiaith yn perthyn
    I deulu enfawr Delyn,
    Yn ei hiaith mae Cymru'n un.