Daeth newid ar ein byd ni i gyd fis Mawrth eleni, ac mae pawb yn dal i addasu ac i ymdopi mewn gwahanol ffyrdd â'r Cau Mawr yn sgil ymlediad y feirws creulon. Dyw podlediad Clera (ar SoundCloud ac ar iTunes) ddim yn eithriad, a'm gobaith i a Nei yw y bydd hwnnw'n fodd i ysgafnhau'r baich ac i fyrhau'r oriau nes y daw pethau'n ôl at eu coed unwaith eto. Gyda hynny mewn golwg, mae'r rhifyn y tro hwn yn cynnwys trosolwg o'r arlwy helaeth iawn sy ar gael ar lein i'r rheini sy'n caru barddoniaeth ac, yn wir, lenyddiaeth yn gyffredinol, yn cynnwys fy ngwefan i, gwefan Nei a gwefannau Barddas, ystamp.cymru, Cerddi Corona ar Facebook a llawer mwy. Ceir hefyd gerdd i godi calon pawb gan Iwan Rhys – ac nid Iwan sy'n darllen ond, yn hytrach, ei ddatgeiniad dros dro, y Bardd Plant Gruffudd Owen – ynghyd ag eitem am gyfrol newydd sbon ac unigryw iawn Aled Jones Williams o gerddi, Cerddaf o'r Hen Fapiau, yn cynnwys cyfraniad gan Arwel Rocet Jones. Gellir archebu copi o'r gyfrol honno – wedi ei chreu â llaw gan Aled ei hun – drwy glicio fan hyn. Hynny i gyd, a'r newyddion fod fy nghyfrol newydd o gerddi, Llyfr Gwyrdd Ystwyth (Cyhoeddiadau Barddas), bellach wedi ei hargraffu … ond mae'r copïau i gyd yn sownd o hyd yn yr argraffdy!

1. Croeso gan Aneurig
2. 12.30 Pwnco: golwg ar hyn sy ar gael ar lein i'r rheini sy'n caru barddoniaeth
3. 28.15 Pos rhif 37 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 34.30 Yr Orffwysgerdd: Gruffudd Owen yn darllen 'Crwyth y Pythgodyn' gan Iwan Rhys
5. 37.55 Eitem am gyfrol newydd Aled Jones Williams
6. 44.40 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 54.00 Y Newyddion Heddiw

With the Coronavirus changing all of our lives, our hope is that this month's Clera podcast (on both SoundCloud and iTunes) will come as a welcome distraction. Speaking of which, this time we have a roundup of what else's on offer online free and readily available for those who love Welsh poetry, also a look at Aled Jones Williams's brand new collection of poetry, Cerddaf o'r Hen Fapiau – a unique manuscript handcrafted by the poet himself and available in limited supply – and a humorous poem by Iwan Rhys performed by Bardd Plant Cymru, Gruffudd Owen.

Daeth rhifyn cyntaf y flwyddyn o bodlediad Clera (ar SoundCloud ac ar iTunes) â newyddion trist yn ei sgil, sef colli'r bardd amryddawn Dai Rees Davies ychydig cyn y Nadolig. Ceir eitem arbennig i gofio Dai Rees, y talyrnwr peryglus a'r bardd dwys a hynod ddigri, gyda chlipiau o rifyn Gorffennaf 2018 o'r podlediad, pan ges i a Nei gwmni Dai ac Emyr Pen-rhiw yn Nhafarn Ffostrasol, ynghyd â chyfraniadau n
gan Ceri Wyn Jones, Idris Reynolds ac Elsie Reynolds. Dyma fy englyn i er cof am Dai:

Heddiw, os trist angladdol – Rhydlewis,
        Dai Rees, a Ffostrasol,
    Nid du heddiw dy waddol:
    Mae'n llawen d'awen ar d'ôl.

Ceir trafodaeth gen i a Nei ar wefannau barddol o bob math, o ystamp.cymru a chyfrifon gan feirdd diwyd ar Twitter i wefannau unigol fel f'un i ac un newydd sbon gan Nei ei hun, aneirinkaradog.cymru. A finnau ar fin cyhoeddi fy ail gasgliad o gerddi – Llyfr Gwyrdd Ystwyth​ (Cyhoeddiadau Barddas) – daw'r orffwysgerdd y tro hwn gen i.

1. Gair o groeso
2. 08.40 Pwnco: trafodaeth ar wefannau barddol o bob math
3. 27.15 Pos rhif 35 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 32.40 Yr Orffwysgerdd: 'Aber-ddiblastig' gen i
5. 37.10 Cofio Dai Rees Davies (clywir lleisiau Dai, Emyr Pen-rhiw, Ceri Wyn Jones 41.20 ymlaen)
6. 52.50 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 01.02.00 Y Newyddion Heddiw

The first Clera podcast of 2020 (available on both SoundCloud and iTunes) starts on a sad note, as we mourn the passing of one of the scene's wittiest poets, Dai Rees Davies of Ffostrasol, with contributions from Ceri Wyn Jones, Idris Reynolds and Elsie Reynolds. A poem also by me from my new collection of poetry, Llyfr Gwyrdd Ystwyth​ (Cyhoeddiadau Barddas), and a look at what the poetry scene has to offer online, including Aneirin's brand new website, aneirinkaradog.cymru.

Mae'n fis prynu anrhegion! A beth well ar rifyn olaf y flwyddyn o Clera (ar SoundCloud ac ar iTunes) nag arolwg o'r cyfrolau barddol a'r cyfrolau gan feirdd sy ar gael y Nadolig hwn? Ceir cyfraniadau gan Alaw Mai Edwards (Golygydd Creadigol Cyhoeddiadau Barddas), Casia Wiliam (cyn-Fardd Plant Cymru ac awdur Eliffant yn Eistedd ar Enfys), Ffrank Olding (bardd y gyfrol newydd Eilun), Esyllt Lewis (un o olygyddion cylchgrawn Y Stamp), Elinor Wyn Reynolds (awdur y nofel Gwirionedd) ac Iwan Rhys (awdur y nofel Y Bwrdd). Achubais i a Nei ar y cyfle wedyn i gael sgwrs fer am gyfrol newydd Nei, Byw Iaith: Taith i Fyd y Llydaweg (Gwasg Carreg Gwalch), ac am fy nghyfrol newydd i o gerddi, Llyfr Gwyrdd Ystwyth (Cyhoeddiadau Barddas), a fydd allan yn y siopau'n fuan. Yn ogystal ag ychydig o hanes fy nhaith ddiweddar i India, er mwyn lansio a hyrwyddo cyfrol newydd o farddoniaeth, The Bhyabachyacka and Other Wild Poems (Scholastic India), ceir sgwrs hefyd a recordiwyd yn Delhi rhyngof i a'm cyd-awdur, Sampurna Chattarji, sy'n cynnwys recordiad ohoni'n darllen ei cherdd 'Eisteddfod'. Hynny i gyd, a phedwaredd rownd Talwrn y Beirdd Ifanc, sef tasg yr haicw, gorffwysgerdd dymhorol gan Geraint Løvgreen a'r holl eitemau arferol.

1. Hanes diweddar Aneurig
2. 09.55 Pwnco: holl lyfrau barddol y Nadolig
3. 22.45 Sgwrs fer am gyfrol newydd Nei, Byw Iaith: Taith i Fyd y Llydaweg, a'm cyfrol newydd i o farddoniaeth, ​Llyfr Gwyrdd Ystwyth
4. 42.00 Pos rhif 34 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
5. 46.35 Yr Orffwysgerdd: 'Siôn Corn' gan Geraint Løvgreen
6. 49.05 Talwrn y Beirdd Ifanc: pedwaredd rownd yr ornest gyntaf
​7. 53.25 Sgwrs â Sampurna Chattarji a recordiwyd yn Delhi
​8. 01.08.10 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
9. 01.12.50 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast (on both SoundCloud and iTunes) provides a personal shopping experience to some of the season's new books by some of the publishing industry's key agents and writers. Also a seasonal poem by Geraint Løvgreen, a conversation with Sampurna Chattarji, recorded on my recent visit to Delhi to launch and promote a brand new book of poems for children with Sampurna, The Bhabachyacka and Other Wild Poems (Scholastic India), and much more!

Rhifyn mis Mehefin o bodlediad Clera (ar SoundCloud ac iTunes) yw'r olaf gydag Aneirin yn Llydaw – bydd e a'i deulu'n ôl yng Nghymru erbyn y rhifyn nesaf – ac yntau'n Fardd y Mis ar BBC Radio Cymru. Yn ogystal â sgwrs Bwnco â'r Bardd Plant Cymru ewydd, Gruffudd Owen, a'r holl eitemau arferol, mae'r rhifyn hwn yn cynnwys sgwrs a recordiwyd yn noson Cicio'r Bar yn Stiwdio Gron Canolfan y Celfyddydau, a hynny rhwng Gruffudd Antur a'r bardd gerddor Iwan Huws (Cowbois Rhos Botwnnog gynt). Roedd Iwan yn lansio ei gyfrol gyntaf o farddoniaeth, Gadael Rhywbeth (Cyhoeddiadau Barddas), ac ef hefyd sy biau'r orffwysgerdd y tro hwn – recordiwyd Iwan yn canu'r gerdd y noson honno. Fe es i hefyd i seremoni Llyfr y Flwyddyn, eto yng Nghanolfan y Celfyddydau, ac fe ges i sgwrs â'r bardd arlunydd bobdimiwr Siôn Tomos Owen am ei gyfraniad e at un o'r cyfrolau ar restr fer y wobr farddoniaeth eleni, Stafell fy Haul (Cyhoeddiadau Barddas) gan Manon Rhys. A sôn am Lyfr y Flwyddyn, mae gen i ddarn ar wefan y Stamp yn trafod y tair cyfrol farddoniaeth a ddaeth i'r brig. Sgwrs hefyd – neu dair sgwrs, a bod yn deg – gan Aneirin o Gouel Broadel a Brezhoneg, sef eisteddfod y Llydawyr, i bob diben.

​1. Croeso (am y tro olaf, i Nei, o Lydaw)
2. 12.50 Y Pwnco: sgwrs â'r Bardd Plant Cymru newydd, y prifardd Gruffudd Owen
3. 22.15 Pos rhif 28 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 26.00 Gruffudd Antur yn holi Iwan Huws yn noson Cicio'r Bar
5. 35.15 Yr Orffwysgerdd: Iwan Huws yn canu 'Defodau'
6. 39.10 Sgwrs â Siôn Tomos Owen yn seremoni Llyfr y Flwyddyn
7. 49.50 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: Gouel Broadel a Brezhoneg
​8. 57.25 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
9. 01.04.55 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast – on both SoundCloud and iTunes – is Aneirin's last from Brittany, and includes an item recorded by him at Brittany's premier cultural festival Gouel Broadel a Brezhoneg, also an interview with the new Bardd Plant Cymru, Gruffudd Owen, two recordings from Cicio'r Bar at Aberystwyth Arts Centre, one of Gruffudd Antur in conversation with Iwan Huws about his first collection of poetry, Gadael Rhywbeth (Cyhoeddiadau Barddas), and a recording of a poem from that collection sung by Iwan himself. An interview too from Wales Book of the Year, also at the Arts Centre, with illustrator and poet and master of all trades Siôn Tomos Owen, about his collaboration with Manon Rhys on her shortlisted collection of poetry, Stafell fy Haul (Cyhoeddiadau Barddas).

Yn y mis bach – chwedl Mererid Hopwood, chwedl Nei'r rhifyn hwn – mae eisiau beirdd! Ym mhodlediad Clera'r mis hwn – cyfle'n gyntaf i sgyrsio am ambell beth sy wedi digwydd ar y sin yn ddiweddar, yn cynnwys noson Cicio'r Bar yn Aberystwyth, erthygl gan Iestyn Tyne ar wefan y Stamp am 'Atgof' Prosser Rhys a phrosiect newydd gen i ar gyfer creu talwrn i bobl ifanc. Y bwriad yw sefydlu timau talwrn mewn pedair ysgol uwchradd dros y misoedd nesaf, a gofyn i bobl ifanc Cymru ailddychmygu'r hyn yw'r talwrn ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain, gyda chymorth gan y prifardd Gruffudd Eifion Owen a'r cyn-Fardd Plant Anni Llŷn. Sgwrs bwnco wedyn am y talwrn a'r ymryson – a'r gwahaniaeth pwysig rhwng y ddwy gystadleuaeth farddol! – gyda chyfraniadau gwerthfawr gan y prifardd archdderwydd Myrddin ap Dafydd a'r prifardd feuryn ei hun, Ceri Wyn Jones. Daw'r orffwysgerdd y tro hwn gan Caryl Bryn, a gellir darllen y gerdd yn y rhifyn diweddaraf o gylchgrawn Barddas. Ac yn ogystal â'r holl eitemau arferol, sgwrs ddiddorol iawn gan Nei am Kervarker, bardd o Lydaw a ddaeth i Gymru ddechrau'r bedwaredd ganrif ar ddeg i gymryd rhan yn eisteddfodau'r Fenni. Ar gael ar SoundCloud ac ar iTunes.

1. Croeso a sgwrs am y byd barddol a'i bethau
2. 12.25 Pwnco: y talwrn a'r ymryson
3. 38.15 Pos rhif 24 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 42.40 Yr Orffwysfa: 'Rhiwlas' gan Caryl Bryn
5. 44.55 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: Kervarker ac eisteddfodau'r Fenni
​6. 57.05 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 01.02.45 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast includes an introduction to a my current project at the Department of Welsh and Celtic Studies at Aberystwyth to hold a 'talwrn' competition for young people over the coming months, an overview of what 'talwrn' and 'ymryson' mean – and the important differences between them! – with insight by the new archdruid Myrddin ap Dafydd and the presenter and adjudicator of BBC Radio Cymru's Talwrn y Beirdd programme, Ceri Wyn Jones. New poetry also by Caryl Bryn and a look back at Kervarker – one of Brittany's most notable poets – and his antics at the nineteenth century eisteddfodau. Available on both SoundCloud and iTunes.