Ganol Gorffennaf eleni, fe deithiais i a Karen Owen i Wlad y Basg i gynrychioli Cymru mewn gŵyl barddoniaeth fyrfyfyr yn Donostïa (San Sebastian yn Sbaeneg). Mae'r traddodiad o fyrfyfyrio mor gryf yng Ngwlad y Basg nes bod ei beirdd yn medru llunio cerddi newydd sbon ar unrhyw destun o fewn ychydig eiliadau! Bu'n rhaid i mi a Karen lunio cerddi byrfyfyr hefyd, ond fe gawson ni ychydig mwy o amser i wneud hynny. I ddarllen y cerddi a luniais yng Ngwlad y Basg ac am fwy o hanes y daith, clicia fan hyn.

Yn ogystal â bod yn brofiad arbennig, roedd yr ŵyl hefyd fel pe bai'n rhoi dwy her imi: Oni ddylid perfformio mwy o farddoniaeth yn yr awyr agored yng Nghymru? Ac oni ddylai beirdd a pherfformwyr Cymru fynnu eu bod yn cael darllen eu gwaith drwy systemau sain o safon?

Cynhaliwyd dau ddigwyddiad yn yr awyr agored fel rhan o'r ŵyl, y naill yn yr hen dref yn ninas Donostïa a'r llall yn nhref wledig Oñati (lle tynnais y llun uchod). Trefnwyd y lleoliadau o flaen llaw – llwyfannau naturiol mewn sgwariau gan amlaf – ond doedd dim wedi ei baratoi o ran y gynulleidfa. Dim tocynnau, ac ychydig iawn o hysbysebu – ffurfiodd y gynulleidfa'n naturiol wrth i'r bobl leol gerdded heibio a chlywed y sŵn. Roedd y ffaith fod y beirdd yn llafarganu eu gwaith yn help, mae'n siŵr, o ran denu'r dorf, ynghyd â'r elfen berfformiadol gref, sef gosod testun a disgwyl i'r bardd ateb o fewn ychydig eiliadau. Ond wrth fynd â barddoniaeth yn syth at y bobl yn y strydoedd, fe welais i rywbeth nad yw'n digwydd yng Nghymru ond ar rai achlysuron penodol – cynulleidfa o bob oedran, rhyw a chefndir yn dod ynghyd i fwynhau gwrando ar gerddi.

Mae'r ail bwynt ynghlwm â'r cyntaf, sef bod y digwyddiadau awyr agored wedi eu hwyluso'n fawr gan safon y system sain. Llond trol o focsys technegol a weiars, ynghyd ag un seinydd tenau, uchel, a dyrnaid o feics, a'r cyfan yn cael ei wthio'n hwylus o'r naill le i'r llall gan ddau dechnegydd. Wrth ddarllen fy ngherddi byrfyfyr o flaen y meic mewn strydoedd poblog, fe wyddwn i bob tro fod y gynulleidfa'n clywed pob gair. Doedd dim angen imi godi fy llais na phoeni pa mor agos yr o'n i at y meic – dim ond canolbwyntio ar ddarllen y gerdd. A dyma sylweddoli pa mor aml mae'r gwrthwyneb yn digwydd mewn digwyddiadau yng Nghymru – meics doji sy'n gwegian fel hen bolion ffa, eu sain yn popian a minnau'n clustfeinio i glywed fy llais fy hun.

Beth amdani, Barddas, Llenyddiaeth Cymru neu Gyngor Celfyddydau Cymru, neu gynghorau sir a thref, o ran hynny – a yw'n amser buddsoddi mewn systemau sain symudol sy'n deilwng o gerddi modern, a dod â barddoniaeth yn nes at y bobl?