Rhaid bod rhywbeth yn y dŵr yr hydref hwn, oherwydd fe sefydlwyd dwy fenter lenyddol newydd sbon ym mhrifysgolion Aberystwyth a Bangor o fewn ychydig fisoedd i'w gilydd.

Yn Aber fis Tachwedd, lansiwyd noson gyntaf Cicio'r Bar yng Nghanolfan y Celfyddydau gen i a Hywel Griffiths, a hynny yng nghwmni prifardd Cadair Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd, Gruffudd Owen, a'r band Blodau Gwylltion, sef prif lenor yr Eisteddfod, Manon Steffan Ros, ac Elwyn Williams. Lluniodd Hywel gerdd i gyfarch Manon ar ei champ, ac ysgrifennais innau gywydd i gyfarch Gruffudd – mae'r gerdd honno ar gael i'w darllen ar y wefan hon.

… Enillodd, cipiodd y cae,
Rhagorodd ei rheg eiriau,
Ŵr hoff, a hawliodd, Gruffudd,
Holl glod Eisteddfod Caerdydd …

Mae Cicio'r Bar yn rhoi llwyfan rheolaidd yn Aber i farddoniaeth a cherddoriaeth, a chynhelir y noson nesaf – yng nghwmni bardd o fri (i'w gadarnhau) a'r band Patrobas – nos Wener 8 Chwefror. Clicia fan hyn i archebu tocynnau.

Ym Mangor ddechrau Medi, sefydlwyd cymdeithas newydd er mwyn dathlu llenyddiaeth yn ei holl amrywiaeth, sef Cymdeithas John Gwilym Jones. Gofynnwyd imi lunio cywydd i ddathlu sefydlu'r gymdeithas, ac mae'r gerdd honno hefyd ar gael i'w darllen ar y wefan.

Mae'r ddwy fenter, ynghyd â sefydlu cangen o Fragdy'r Beirdd yn Nghaernarfon ym mis Hydref, yn dysg i fywiogrwydd y sîn gelfyddydol heddiw, a'r sîn farddol yn arbennig. Hir y parhaent!

Mae chwech o storïau doniol newydd i blant rhwng 7 ac 11 oed (Cyfnod Allweddol 2) wedi eu cyhoeddi gan CAA – Canolfan Adnoddau Addysgol – sef Cyfres Halibalŵ:

• Syniadau Slei gan Mari Løvgreen
• Y Tocyn Raffl gan Anni Llŷn
• Project Poli gan Gwenno Mair Davies
• Tŷ Tomi Treorci gan Dafydd Llywelyn
• Iârgyfwng! gan Gwennan Evans
• Teulu Tŷ Bach gen i

Yng ngeiriau golygydd y gyfres, Fflur Aneira Davies:

'Rydym wrth ein boddau yn cael cyhoeddi’r llyfrau gwreiddiol hyn i blant Cymru. Maen nhw wedi’u hysgrifennu gan awduron ifanc a phoblogaidd sy’n gweithio’n gyson gyda phlant yr oedran hwn, felly maen nhw’n adnabod eu cynulleidfa yn dda. Bydd y nofelau bywiog, yr hiwmor a’r lluniau lliw gan arlunwyr talentog yn siŵr o apelio at ferched a bechgyn ledled Cymru. Mae’r gwerthiant wedi bod yn wych yn y pythefnos cyntaf ers eu cyhoeddi.'

Yn rhyfedd iawn, rydw i, Fflur, Mari a Gwenno i gyd yn raddedigion o Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd, a hynny'r un flwyddyn! Roedd yn braf iawn cwrdd â'r tair eto yn lansiad y gyfres yn Ysgol Gynradd Llanbryn-mair ddechrau Tachwedd.

Mae fy stori i, Teulu Tŷ Bach, wedi ei ddarlunio'n wych gan Rhys Aneurin ac yn sôn am dri chymeriad rhyfedd sy'n byw yn y tŷ bach hwnnw, sef Blodwen a'i gŵr, Cleif, a'u ci Sam. Mae Blodwen yn hoffi garddio, mae Cleif yn hen bysgotwr tal, tal ac mae Sam y Ci'n treulio'i amser yn trio cael gafael ar y Gath Drws Nesaf …

Mae syniadau a gweithgareddau difyr i gyd-fynd â'r storïau ar wefan Hwb, sy'n addas i oedolion eu defnyddio gyda phlant wrth hybu iaith a llythrennedd mewn ysgolion ac yn y cartref.

Ceir adolygiadau ar wefan Mam Cymru ac ar flog Bethan Gwanas.