Last autumn, I was commissioned to write two poems by Principality Building Society to support the Welsh rugby team in the Autumn Nations Cup. Shortened versions of both poems – one in Welsh and another in English – were broadcast on television and radio, voiced by Cerys Matthews and produced by Orchard. Now the Six Nations Championship have started, both poems are back on the screen and the airways to support the team in these unprecedented times. Click here to read the complete Welsh poem, and here for the English poem.

Ar 2 Awst, yn absenoldeb yr Eisteddfod Genedlaethol, darlledwyd Oedfa BBC Radio Cymru dan fy ngofal i a Hywel Griffiths. Diolch am gael y cyfle i gydysgrifennu a chydgyflwyno'r rhaglen. A meddwl pawb ar y brifwyl, ro'n i a Hywel yn meddwl y byddai'n briodol rhoi sylw arbennig i ddau ŵr crefyddol dylanwadol o Geredigion, sef y diwygiwyr mawr Daniel Rowland o Langeitho (1713–90), a'r bardd Niclas y Glais (1879–1971), a dreuliodd lawer iawn o'i oes yn Aberystwyth.

Gellir gwrando ar y rhaglen tan ddiwedd Awst drwy glicio fan hyn.

Ar frig y rhaglen, dyfynnais linellau agoriadol cerdd gan Daniel Rowland a elwir yn 'halsing', sef math o gerdd boblogaidd a ddefnyddid gynt i adrodd straeon beiblaidd. Dyma ddiolch yn fawr iawn i E. Wyn James am anfon ei drawsysgrifiad ef o'r gerdd o'r unig gopi llawysgrif, sef LlGC Cwrtmawr 189, 99 (David Rees, c.1750). Halsing am y Nadolig yw'r gerdd honno, ond doedd dim gwahaniaeth am hynny, mewn gwirionedd, am fod geiriau gwahoddgar Daniel yn addas ar gyfer pob achlysur:

Nos Lun 8 Mehefin, fe ges i'r fraint o gael fy holi gan fy nghyfaill bore oes, Hywel Griffiths, am fy nghyfrol newydd o gerddi, Llyfr Gwyrdd Ystwyth (Cyhoeddiadau Barddas). Clicia ar y fideo isod i wylio'r cyfan. Mae'r fideo ar gael hefyd ar wefan yr Eisteddfod ac ar sianel yr Eisteddfod ar YouTube.

Clicia ar y dolenni er mwyn darllen mwy am y gyfrol, i weld Hywel yn darllen cerdd newydd sbon a luniwyd ar gyfer yr Eisteddfod Amgen, ac i weld holl arlwy'r Eisteddfod ar lein.

This video was recorded as part of the National Eisteddfod's series of virtual events, Eisteddfod Amgen, on Monday 8 June. The poet Hywel Griffiths kindly asked me questions about my new collection of poetry, Llyfr Gwyrdd Ystwyth (Cyhoeddiadau Barddas).

Mae rhifyn mis Mai o bodlediad Clera – sy ar gael ar SoundCloud ac ar iTunes – yn llawenhau fod y mis hyfryd hwnnw wedi cyrraedd o'r diwedd ac, yn ei sgil, ddigonedd o heulwen a chanu adar. Bydd llawer ohonoch wedi gweld fod yr Eisteddfod AmGen yn mynd o nerth i nerth ar lein, a ches i a Nei flas arbennig ar gyflwyniad Peredur Lynch yn yr eisteddfod rithiol honno, sef 'Awdlau'r Eisteddfod Genedlaethol – y Gorau a'r Gwaethaf'. Cawson ni'n hysbrydoli i feddwl pa awdl neu gasgliad, o blith y deunaw sy wedi eu gwobrwyo'r ganrif hon, fyddai'n dod i'r brig gynnon ni. Dewisais i 'Lloches', awdl fuddugol Ceri Wyn Jones yn 2014, ac aeth Nei am ddilyniant arobryn Myrddin ap Dafydd yn 2002, ac fe gawson ni hwyl yn dadlau'n hachos yn ein tro. Yn y rhifyn hwn, ceir hefyd bos newydd sbon gan Gruffudd Antur, disgrifiad arbennig gan Rhys Iorwerth o'r modd y mae o'n mynd ati i greu ac nid un ond dwy gerdd gan y Bardd Cenedlaethol ei hun, Ifor ap Glyn.

Cyflwyniad: 'Mawr a fydd, myn Mair, ei fod, / Mai, fis difai, yn dyfod'!
08.00 Y Pwnco: Aneurig yn dadlau achos dwy awdl eisteddfodol o fri
​46.00 Pos rhif 39 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
50.35 Yr Orffwysgerdd: 'Cyd-ddiarhebu auf Deutsch' gan Ifor ap Glyn
45.35 Bardd yn y Bath: Rhys Iorwerth
01.01.05 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
01.09.25 Y Newyddion Heddiw
01.16.20 Cerdd arall gan Ifor ap Glyn: 'Pellter'

To celebrate the month of May, the latest Clera podcast – on both SoundCloud and iTunes – gives the songbirds a run for their money! Over 75 minutes of chat, including mine and Aneirin's pick of the winning poems in the Chair competition this century, Rhys Iorwerth sharing how he goes about writing poetry, and not one but two poems by the National Poet of Wales, Ifor ap Glyn.

Yn anffodus, yn sgil aflwydd y feirws a'r Meudwyo Mawr, mae cannoedd o gopïau o'r gyfrol yn gorwedd yn segur yn yr argraffdy! Does dim modd prynu'r gyfrol yn y dull arferol ar hyn o bryd ond, er hynny, mae gen i lond bocs ohonyn nhw adref yma yn Aber. Dwi'n credu'n gryf y dylid cefnogi siopau llyfrau Cymraeg, a dwi'n edrych ymlaen yn fawr at weld y gyfrol ar silffoedd siopau ar hyd a lled Cymru'n fuan. Yn y cyfamser, mae'r ychydig gopïau sy gen i – 28 copi, a bod yn fanwl – ar werth. Os hoffet ti brynu copi am £8.95 (dim costau anfon) – a chael neges bersonol gen i ar y tu mewn – rho dy fanylion yn y blychau isod, ac fe anfonaf i neges yn ôl atat ti gyda'r manylion talu.

*MAE'R HOLL GOPÏAU OEDD GEN I BELLACH WEDI EU GWERTHU* Ond os wyt ti'n cael trafferth dod o hyd i gopi ar lein yn ystod y Meudwyo Mawr yma, mae croeso iti lenwi'r blychau isod, ac fe anfona'i neges yn ôl i weld a fedra'i helpu.