Mae rhifyn mis Medi o bodlediad Clera – ar SoundCloud ac ar iTunes – ychydig yn wahanol i'r afer, am fod llais Aneirin yn eisiau! Heblaw am ddarn bychan ar y dechrau lle mae Nei'n esbonio pam, wrth gwrs. Yn ei absenoldeb, fe ges i gwmni Gruffudd Antur a dau westai arbennig, Phil Davies a Richard Owen, y ddau o'r Cyngor Llyfrau gynt ac yn eisteddfodwyr brwd a phrofiadol. Diolch i'r tri am sgwrs Bwnco ddifyr iawn yn cloriannu agweddau llenyddol yr Eisteddfod Genedlaethol yn Llanrwst fis Awst, o'r Babell Lên i gyfrol y Cyfansoddiadau. Daw'r orffwysgerdd gan y prifardd Tudur Hallam o'i gyfrol newydd sbon o gerddi, Parcio (Cyhoeddiadau Barddas). At hynny, mae'r rhifyn hwn yn gartref i eitem newydd a chyffrous iawn, sef cynnyrch dwy ornest arbennig o Dalwrn y Beirdd Ifanc gyda'r meuryn brifardd Ceri Wyn Jones. Y tro hwn, cystadleuaeth y limrig yw'r arlwy, a hynny o'r ornest gyntaf a gynhaliwyd yn Sinema Canolfan y Celfyddydau yn Aberystwyth rhwng Bwystfilod Bro Myrddin a Piwmas y Preseli. Mwynhewch!

1. Ble mae Nei?
2. 06.00 Pwnco: adladd yr Eisteddfod Genedlaethol gyda Phil Davies a Richard Owen
​3. 34.30 Pos rhif 31 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 42.30 Yr Orffwysgerdd: 'Gwynion' gan y prifardd Tudur Hallam
5. 46.40 Talwrn y Beirdd Ifanc: y rownd gyntaf o'r ornest gyntaf
6. 59.15 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
7. 01.08.35 Y Newyddion Heddiw

September's Clera podcast – on both SoundCloud and iTunes – takes a look back at the National Eisteddfod hend at the beginning of August in Llanrwst with two guests, Phil Davies and Richard Owen, both seasoned eisteddfod-goers! A poem also by Tudur Hallam from his new collection, Parcio, and an item from a special Talwrn y Beirdd Ifanc competition recorded in July in Aberystwyth Arts Centre between two teams of young poets, Bwystfilod Bro Myrddin (the beasts of Bro Myrddin) and Piwmas y Preseli (Preseli pumas). But where's Aneirin?

Ddechrau Medi eleni, es i a Hywel Griffiths i gynrychioli Gorsedd Cymru yng Ngorsedh Kernow yn Lanust. Roedd y croeso'n gynnes, y cwrw'n braf a'r haul yn gwenu. Ar ôl cyrraedd nos Wener, aeth y ddau ohonon ni ati i lunio cerdd i'w darllen yn y seremoni heulog brynhawn Sadwrn, a gelli ddarllen y gyfres honno o dri englyn drwy glicio fan hyn.

Peth gwych arall inni'n dau oedd gweld aelodau gleision yr orsedd yn cael eu derbyn, a Gwenno Saunders yn eu plith am roi lle mor ganolog i Gernyweg ac i'w hetifeddiaeth Gernywaidd yn ei cherddoriaeth. Yn ei haraith o'r llwyfan, gwnaeth y Bardd Mawr Liz Carne – yr archdderwydd, i bob diben – yn eglur y dylid ystyried y Cernywiaid yn lleiafrif yn eu gwlad eu hunain, a'u diogelu a'u hyrwyddo ochr yn ochr â lleiafrifoedd eraill. Roedd gwneud hynny, meddai Liz, yn bwysicach nag erioed yn nhymor gwallgof Brecsit. Galwodd hefyd am gydnabod Cernyw'n wlad ar wahân i Loegr.

Roedd sgwâr blodeuog y dre – triongl, mewn gwirionedd – yn gartref i dair tafarn (yn cynnwys ein gwesty yn y Commercial), ac mae tafarn y Star gerllaw'n gartref i griw anffurfiol o ganorion tafarn. Daeth y criw o ddynion lleol at ei gilydd yn y dafarn rai blynyddoedd yn ôl a dechrau cydganu caneuon traddodiadol. Maen nhw bellach yn enwog drwy Gernyw ac wedi ysbrydoli criwiau eraill i ddechrau canu. Cawson ni ymuno â nhw ar y nos Sadwrn, a helpu criw o Grwydriaid Crwbin – o bob criw dan haul! – oedd wedi mentro i Gernyw ar eu taith flynyddol, i ganu ambell gân Gymraeg.

Doedd y môr namyn deng munud o gerdded i'r dwyrain o'r dref, ac fe es i a Hywel am sgowt i weld traeth o'r enw Porth Nanven. Mae'r fan yn enwog am ei daeareg anhygoel – mwy am hynny gan Hywel fan hyn – ac am ei cherrig crynion, yn fân ac yn fawr, a dreiglwyd yn llyfn gan y môr a'r canrifoedd, a chymaint yw eu hynodrwydd nes bod eu dwyn o'r fan yn erbyn y gyfraith! Roedd arwydd yng ngolwg y tonnau'n nodi'r gwaharddiad hwnnw, a chadw ato'n ddau fachgen da wnaethon ni. Ond dyma ddau beth o Gernyw nad oedd arnon ni gywilydd eu dwyn gyda ni'r holl ffordd adref i Gymru – brawdoliaeth a chyfeillgarwch.

In early September, Hywel Griffiths and I travelled to Cornwall to represent Gorsedd Cymru in Gorsedh Kernow. We were given a very warm and generous welcome to St Just and were privileged to take part in the ceremony. I spoke of our morning visit to Porth Nanven beach, where a sign told us that taking away the distinctive rounded stones was against the law (more about it's amazing geology by Hywel here). We abided by that law, but we will certainly take away feelings of warm comradeship, hospitality and new friendships. Hywel added that in times of so much talk of estrangement and division, nowhere more than the British Isles unfortunately, coming together to strengthen bonds between us was more important than ever, and it was a privilege to be here to do so with you. As two poets, we thought it would be fitting to read a poem, composed soon after our arrival in Lanust, to mark the occasion: you can read it here.

Cafodd podlediad Clera mis Awst ei recordio, yn ôl ein harfer bellach, yn fyw yn y Babell Lên ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol, ac mae ar gael ar SoundCloud ac ar iTunes. Ein gwesteion arbennig oedd Prif Weithredwr Llenyddiaeth Cymru, Lleucu Siencyn, a Bardd Plant Cymru, Gruffudd Owen, ynghyd â'r posfeistr ei hun, Gruffudd Antur. Daw'r orffwysgerdd gan Gruffudd Owen, a'r eitem eisteddfodol Gemau a Giamocs gan bawb! Hynny oll a llawer mwy, yn cynnwys Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Flwyddyn.

1. Croeso o'r Babell Lên yn Nyffryn Conwy
2. 06.20 Pwnco: sgwrs ddifyr iawn â Phrif Weithredwr Llenyddiaeth Cymru, Lleucu Siencyn
3. 22.15 Pos rhif 30 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 27.55 Yr Orffwysgerdd: cerdd newydd sbon gan y prifardd Gruffudd Owen
5. 33.35 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis … y Flwyddyn!
6. 40.50 Gemau a Giamocs

August's Clera podcast – on both SoundCloud and iTunes – was recorded live at the National Eisteddfod in Dyffryn Conwy with special guests Lleucu Siencyn, Chief Executive of Literature Wales, the current Bardd Plant Cymru Gruffudd Owen, and our very own quizmaster Gruffudd Antur.

Mae rhifyn mis Gorffennaf o bodlediad Clera – ar SoundCloud ac ar iTunes – yn llawn i'r ymylon o sôn am ddigwyddiadau barddol diweddar a rhai eto i ddod fis Awst. Hwn yw'r cyntaf ers un ar ddeg o fisoedd i'r podlediad gael ei recordio gydag Aneirin ar dir a daear Cymru, a braf yw clywed ganddo am lansiad ei gyfrol newydd sbon o gerddi, Llafargan (Cyhoeddiadau Barddas), yn yr Egin yng Nghaerfyrddin. Sôn hefyd am y Gyngres Geltaidd a gynhaliwyd ym Mhrifysgol Bangor – lle cyflwynais i bapur ar y bardd Huw Morys (1622–1709) – am hanes Nei a'i deulu yn yr orymdaith lwyddiannus dros annibyniaeth yng Nghaernarfon, ac am fy hanes i'n meuryna ymryson Eisteddfod Powys. Hynny i gyd a gorffwysgerdd arbennig gan Hywel Griffiths, sef cerdd a ddarllenwyd ganddo yng Ngŵyl y Cyhoeddi yn Aberteifi.

1. Aneirin ar dir Cymru
2. 10.15 Y Pwnco: mesurau hen a newydd, yn cynnwys sgwrs â'r prifardd archdderwydd Myrddin ap Dafydd
3. 31.50 Pos rhif 29 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 35.00 Yr Orffwysfa: 'Goleuni Gŵyl' gan y prifardd Hywel Griffiths
5. 37.35 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
6. 53.50 Y Newyddion Heddiw

The Clera podcast for July – on both SoundCloud and iTunes – is Aneirin's first in Wales for eleven months. We discuss all the happenings in a very busy time on the poetry scene, with events all over Wales in the runup to the National Eisteddfod, including the launch of Aneirin's brand new collection, Llafargan (Cyhoeddiadau Barddas). A poem also by Hywel Griffiths from a ceremony in Aberteifi to mark the coming of the Eisteddfod to Ceredigion next year – Tregaron, to be precise – the first with Myrddin ap Dafydd as archdruid.

Rhifyn mis Mehefin o bodlediad Clera (ar SoundCloud ac iTunes) yw'r olaf gydag Aneirin yn Llydaw – bydd e a'i deulu'n ôl yng Nghymru erbyn y rhifyn nesaf – ac yntau'n Fardd y Mis ar BBC Radio Cymru. Yn ogystal â sgwrs Bwnco â'r Bardd Plant Cymru ewydd, Gruffudd Owen, a'r holl eitemau arferol, mae'r rhifyn hwn yn cynnwys sgwrs a recordiwyd yn noson Cicio'r Bar yn Stiwdio Gron Canolfan y Celfyddydau, a hynny rhwng Gruffudd Antur a'r bardd gerddor Iwan Huws (Cowbois Rhos Botwnnog gynt). Roedd Iwan yn lansio ei gyfrol gyntaf o farddoniaeth, Gadael Rhywbeth (Cyhoeddiadau Barddas), ac ef hefyd sy biau'r orffwysgerdd y tro hwn – recordiwyd Iwan yn canu'r gerdd y noson honno. Fe es i hefyd i seremoni Llyfr y Flwyddyn, eto yng Nghanolfan y Celfyddydau, ac fe ges i sgwrs â'r bardd arlunydd bobdimiwr Siôn Tomos Owen am ei gyfraniad e at un o'r cyfrolau ar restr fer y wobr farddoniaeth eleni, Stafell fy Haul (Cyhoeddiadau Barddas) gan Manon Rhys. A sôn am Lyfr y Flwyddyn, mae gen i ddarn ar wefan y Stamp yn trafod y tair cyfrol farddoniaeth a ddaeth i'r brig. Sgwrs hefyd – neu dair sgwrs, a bod yn deg – gan Aneirin o Gouel Broadel a Brezhoneg, sef eisteddfod y Llydawyr, i bob diben.

​1. Croeso (am y tro olaf, i Nei, o Lydaw)
2. 12.50 Y Pwnco: sgwrs â'r Bardd Plant Cymru newydd, y prifardd Gruffudd Owen
3. 22.15 Pos rhif 28 gan Gruffudd a'i Ymennydd Miniog
4. 26.00 Gruffudd Antur yn holi Iwan Huws yn noson Cicio'r Bar
5. 35.15 Yr Orffwysgerdd: Iwan Huws yn canu 'Defodau'
6. 39.10 Sgwrs â Siôn Tomos Owen yn seremoni Llyfr y Flwyddyn
7. 49.50 Awn Draw i Lydaw â'r Podlediad: Gouel Broadel a Brezhoneg
​8. 57.25 Llinell Gynganeddol Ddamweiniol y Mis!
9. 01.04.55 Y Newyddion Heddiw

This month's Clera podcast – on both SoundCloud and iTunes – is Aneirin's last from Brittany, and includes an item recorded by him at Brittany's premier cultural festival Gouel Broadel a Brezhoneg, also an interview with the new Bardd Plant Cymru, Gruffudd Owen, two recordings from Cicio'r Bar at Aberystwyth Arts Centre, one of Gruffudd Antur in conversation with Iwan Huws about his first collection of poetry, Gadael Rhywbeth (Cyhoeddiadau Barddas), and a recording of a poem from that collection sung by Iwan himself. An interview too from Wales Book of the Year, also at the Arts Centre, with illustrator and poet and master of all trades Siôn Tomos Owen, about his collaboration with Manon Rhys on her shortlisted collection of poetry, Stafell fy Haul (Cyhoeddiadau Barddas).